Cách nếm rượu vang như một chuyên gia – 5 bước chuẩn Sommelier

Nếm rượu vang không phải là kỹ thuật hàn lâm, càng không phải nghi thức cầu kỳ khiến người mới cảm thấy xa cách. Ngược lại, đó là một hành trình khám phá cảm xúc – nơi bạn dùng mắt để ngắm màu rượu, dùng mũi để “nghe” câu chuyện của hương thơm, dùng lưỡi để cảm nhận cấu trúc, và dùng tâm để thưởng thức hậu vị kéo dài. 5 bước dưới đây là quy tắc nền tảng mà mọi Sommelier đều tuân theo, giúp bạn hiểu rượu sâu hơn và tận hưởng nó một cách trọn vẹn, tinh tế.

Quan sát màu sắc – lớp mở đầu của câu chuyện rượu vang

Trước khi rượu chạm môi, hãy dành vài giây để nhìn thật kỹ màu sắc của nó. Khi nghiêng ly khoảng 45 độ trên nền trắng, bạn sẽ thấy sự chuyển màu từ tâm ly đến vành rượu – nơi chứa vô số thông tin thú vị: tuổi rượu, độ đậm nhạt, chất lượng và đôi khi cả vùng sản xuất.

Vang trắng: vàng nhạt như rơm (trẻ), vàng chanh (có acid cao), vàng đậm như mật ong (ủ gỗ sồi lâu).

Vang đỏ: đỏ ruby (trẻ), đỏ garnet (trưởng thành), đỏ nâu (vang cũ hoặc đã phát triển sâu).
Một Sommelier chỉ cần liếc qua màu rượu là có thể đoán được tính cách chai vang đó. Bạn không cần đạt đến mức “nhìn là biết”, chỉ cần tập quan sát và ghi nhớ, bạn sẽ thấy mỗi ly rượu đều mang một nét đẹp riêng.

Xoay ly nhẹ – đánh thức hương thơm đang ngủ yên

Đây là khoảnh khắc tinh tế mà hầu hết người sành rượu đều thích. Khi xoay ly một vòng nhỏ, bề mặt rượu tiếp xúc với không khí nhiều hơn, và các phân tử hương sẽ bắt đầu “thức dậy”. Hãy xoay ly từ tốn – không cần mạnh – chỉ đủ để tạo những “vệt rượu” chậm rãi chảy xuống thành ly.
Vệt rượu càng dày và chảy càng chậm, rượu thường có body đậm, nhiều cồn hoặc chứa lượng glycerin cao. Ngược lại, rượu chảy nhanh và mỏng thường thuộc nhóm light-bodied. Đây là kỹ thuật quan sát mà Sommelier dùng để đánh giá cấu trúc trước cả khi nếm.

Ngửi rượu – bước quan trọng nhất trong nghệ thuật nếm vang

Một ly rượu vang ngon có thể ẩn chứa hàng trăm hợp chất hương thơm, và bạn sẽ khám phá chúng bắt đầu từ… chiếc mũi.
Hãy ngửi rượu theo 2 nhịp:

Nhịp 1: hít nhẹ để nhận diện nhóm hương tổng thể (trái cây, hoa, gỗ, khoáng).

Nhịp 2: hít sâu hơn, từ từ, để nhận ra các tầng hương tinh tế hơn như cam – táo – lê (vang trắng), mận – cherry – blackcurrant (vang đỏ), hay vani – bơ – caramel (vang ủ sồi).
Sommelier thường nói: “Nếu bạn ngửi rượu đủ lâu, rượu sẽ tự kể câu chuyện của nó”. Có khi là câu chuyện về ngọn đồi nhiều nắng của Ý, khi là mảnh đất đá vôi ở Burgundy, khi là hơi lạnh buổi sáng vùng New Zealand. Đây chính là điểm khiến rượu vang mê hoặc – một thứ đồ uống biết thì thầm.

Nếm – cảm nhận toàn bộ cấu trúc và linh hồn của rượu vang

Khi rượu chạm đầu lưỡi, hãy để nó lăn qua các vị trí khác nhau trong khoang miệng. Trong vài giây đó, bạn sẽ thấy rượu bước vào “hành trình” của riêng nó:

Đầu lưỡi: cảm nhận vị ngọt.

Hai bên lưỡi: cảm nhận độ chua.

Giữa lưỡi và nướu: cảm nhận tannin.

Cuống họng: cảm nhận độ cồn và độ đậm.

Một chuyên gia sẽ đánh giá rượu qua ba điểm:

Attack (cảm nhận ban đầu) – rượu mượt hay sắc?

Mid-palate (giữa miệng) – hương vị có đậm, rõ và cân bằng không?

Balance (cân bằng) – vị chua, ngọt, chát có hài hòa?
Nếu mọi yếu tố hòa quyện tự nhiên, bạn đang thưởng thức một chai vang tốt. Nếu một yếu tố nào đó bị “quá tay”, rượu sẽ bị lệch.

Hậu vị – lời kết tinh tế và “dấu ấn” của một chai rượu chất lượng

Hậu vị chính là phần lưu lại sau khi bạn nuốt hoặc nhả rượu. Một số rượu kết thúc nhanh gọn, số khác lại kéo dài dai dẳng như dư âm của một bản nhạc.

Hậu vị ngắn: thường ở các dòng vang trẻ, nhẹ.

Hậu vị trung bình: dễ uống, hài hòa.

Hậu vị dài: kéo dài 6–10 giây hoặc hơn – đây là dấu hiệu của rượu ngon.

Sommelier đặc biệt chú ý đến “signature” nằm ở hậu vị: có thể là mùi khói, gỗ sồi, cam thảo, hoa trắng, mật ong hoặc khoáng chất. Một chai rượu tuyệt vời luôn để lại cảm giác khiến bạn muốn nâng ly thêm lần nữa.

Nếm rượu vang như một chuyên gia không đòi hỏi bạn phải nhớ hết kiến thức phức tạp. Chỉ cần làm đúng 5 bước – nhìn, xoay, ngửi, nếm và cảm hậu vị – bạn đã đủ để hiểu rượu và cảm nhận những lớp hương ẩn sâu nhất. Rượu vang không chỉ là thức uống; nó là trải nghiệm, là câu chuyện, và là khoảnh khắc bạn kết nối với chính mình. Khi bạn biết nếm rượu đúng cách, mỗi ly vang trở thành một hành trình đầy thi vị.